Σε ένα παραθαλάσσιο χωριό της Βόρειας Ρωσίας, εξαιτίας μιας επιχειρηματικής κίνησης στην περιοχή, η καθημερινότητα της οικογένειας του Νικολάι, ενός φτωχού βιοπαλαιστή, μηχανικού αυτοκινήτων, ανατρέπεται.
Ο Νικολάι με την βοήθεια ενός αδελφικού του φίλου, δικηγόρου, θα αναγκαστεί να δώσει μια άνιση μάχη ενάντια στον διεφθαρμένο δήμαρχο για να μην χάσει το σπίτι και το μαγαζί του, αλλά εντέλει θα πληρώσει πολύ ακριβά την επιλογή του ν’ αντισταθεί.
Χάνει την περιουσία του, χάνει την σύντροφό του Λίλια και τέλος την ελευθερία του. Τα χάνει όλα, αλλά ο πόνος και η αίσθηση της αδικίας δεν θ’ αμβλύνουν την κρίση του.
Παρά τον κυνισμό και την σκληρότητα της διαφθοράς που αντιμετωπίζει και παρά την εξουθένωση της προσωπικότητάς του, ούτε η ιστορία του Ιώβ, ούτε η υπενθύμιση της παντοδυναμίας του Λεβιάθαν από έναν ιερέα, θα μπορέσουν να εκλογικεύσουν στη συνείδησή του το άδικο και το παράλογο της συντριπτικής ήττας. Ο Νικολάι είναι ένας τραγικός ήρωας χωρίς δικαίωση και λύτρωση.
Αλλά και η ιστορία της Λίλια είναι ένα παράδειγμα θυσίας. Η επιλογή της την κρίσιμη στιγμή προδιαγράφει την συνέχεια. Δεν φεύγει αν και θα μπορούσε να φύγει. Το τίμημα της ευθύνης και της αγάπης θα το πληρώσει στο ακέραιο. Θυμίζει την Μαρίνα του Καραγάτση στην Μεγάλη Χίμαιρα στην σκηνή πάνω στον βράχο, καθώς κοιτά στην θάλασσα μια φάλαινα σαν να κοιτά τον ίδιο τον Λεβιάθαν «να παίζει» – όπως γράφεται στον Ψαλμό.
Ο Αντρέι Ζβιάνγκιτσεφ είναι ένας μεγάλος σκηνοθέτης. Σίγουρα έχει επηρεαστεί από άλλους μεγάλους δημιουργούς όπως ο Ταρκόφσκι, ο Μπέργκμαν ή ο Μπρεσόν, αλλά έχει ένα ξεχωριστό ύφος και τρόπο να κάνει κινηματογραφική τέχνη τα θέματά του.
Ένα από αυτά φαίνεται να είναι η αδιαφορία και η ψυχρότητα μεταμφιεσμένες σαν αγάπη που δεν εκδηλώνεται ή πνίγεται στους χαρακτήρες και τις συνθήκες.
Στην ταινία του «Επιστροφή»(2003) είναι στην σχέση ανάμεσα στον πατέρα και τα παιδιά. Η αποκατάσταση μιας διαταραγμένης σχέσης, σαν ένα ταξίδι στο άγνωστο, που πλέον δεν μπορεί να ολοκληρωθεί, αλλά απλά να επιβεβαιωθεί το τέλος της. Μια ταινία που θα της ταίριαζε η έκφραση «ποίημα με δράση».
Στην ταινία του «Αποξένωση»(2007) είναι στην σχέση ανάμεσα στον άνδρα και την γυναίκα. Τα περιθώρια που υπάρχουν για να ξεπεραστεί η συναισθηματική αναπηρία του ενός, που πληγώνει την αγάπη του άλλου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο πρώτος δεν αγαπά. Τότε όλα μπορούν να συμβούν ή και ν’ ανατραπούν στην αποκάλυψή τους.
Ένα άλλο θέμα του φαίνεται να είναι εκείνο της επιλογής όταν οι ανθρώπινες σχέσεις δοκιμάζονται σε ακραίες καταστάσεις.
Στην ταινία του «Έλενα»(2011) η μεγάλη επιλογή αφορά την μητέρα που φτάνει στο έγκλημα του συζύγου για το συμφέρον του παιδιού της. Χωρίς να λογαριάζει ηθική και τιμωρία. Εδώ όλα γίνονται απλά, μοναχικά και ψυχρά με το θύμα να μένει αδικαίωτο και ο θύτης ατιμώρητος.
Στον «Λεβιάθαν» η μεγάλη επιλογή αφορά τον Νικολάι και την Λίλια. Είναι επιλογές περηφάνειας, αξιοπρέπειας και αγάπης, που και δω δεν υπολογίζουν το κόστος, παρότι οδηγούν στην αυτοκαταστροφή και τον θάνατο. Και εδώ παρότι τα θύματα συντρίβονται, οι θύτες παραμένουν άθικτοι.
Οι ήρωες του Αντρέι Ζβιάνγκιτσεφ είναι καθημερινοί άνθρωποι που όμως κρύβουν μια ασυνήθιστη δύναμη αμφισβήτησης και ανατροπής, ακόμη και αν αυτή μπορεί τελικά να ανατρέψει και να καταστρέψει τους ίδιους.
Ένας μεγάλος αντίπαλος του «Λεβιάθαν» για το φετινό Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας θα είναι το Ida του Παβλικόφσκι. Η ταινία «Λεβιάθαν» θα βγει στις αίθουσες τον Φεβρουάριο. Μην την χάσετε!