«Ελλάδα, η Τέλεια Εκκρεμότητα» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος της πορείας της Ελλάδας προς την έξοδο από την κρίση και την επανάκτηση της ανεξαρτησίας της. Μια εκκρεμότητα, που οι σημερινές πολιτικές του κουαρτέτου και της κυβέρνησης, αξιώνουν να εξελίσσεται επί έναν αιώνα, μέχρι το 2115, επιβαρύνοντας τουλάχιστον πέντε γενεές μέχρι και τα τρισέγγονα μας. Αλλά ο προσδιορισμός «τέλεια» προϊδεάζει και στο ανέφικτο του να εξελιχθεί η εκκρεμότητα του ελληνικού ζητήματος τόσο αρνητικά για τον λαό και την χώρα.
Από την άποψη της αποτελεσματικότητας, το eurogroup της 24ης Μαίου, απέβη «ως μη γενόμενο». Οι πολιτικές σκοπιμότητας επικράτησαν και όλες οι αποφάσεις για το χρέος, που είναι το κωδικό ζήτημα, αναβλήθηκαν για το μέλλον. Στην ουσία η Γερμανία κλώτσησε το τενεκεδάκι για μέχρι τουλάχιστον τις δικές της εκλογές και το ΔΝΤ παρέμεινε «εκτός και εντός» του προγράμματος μέχρι να επανεξετάσει το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους, βάσει του οποίου, θα σχεδιάσει μια νέα μνημονιακή συμφωνία προς το τέλος του 2016.
Στο σύνολό τους οι δανειστές, με αφορμή την απαίτησή τους για τροποποιήσεις και συμπληρώσεις στο πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε από την ελληνική Βουλή, πέτυχαν την αναβολή και την «σαλαμοποίηση» της δόσης με τέτοιο τρόπο ώστε η πρώτη υποδόση να έπεται του βρεττανικού δημοψηφίσματος, το οποίο θα επηρεάσει τις εξελίξεις στην Ευρώπη συνολικά και ειδικότερα στην Ελλάδα.
Έτσι χωρίς να δοθεί πρακτικά ούτε ένα ευρώ, το κουαρτέτο έβαλε για λίγο ακόμη την Ελλάδα σε «καραντίνα» τελώντας το ίδιο σε κατάσταση αναμονής και επιφυλακής.
Αυτή η «μεθοδευμένη στασιμότητα» εκ μέρους των δανειστών καθρεφτίστηκε στα επιτόκια του 10ετούς ελληνικού ομολόγου, τα οποία από την επόμενη κιόλας ημέρα άρχισαν να επανέρχονται στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν την συμφωνία του eurogroup. Αυτή η επιζήμια για την οικονομία μας στασιμότητα, μεταξύ άλλων, μπορεί να συσχετίζεται με την έντονη πολιτική κινητικότητα στις κοινωνικές συγκρούσεις στους δρόμους της Γαλλίας, με την άνοδο της ακροδεξιάς και του ευρωσκεπτικισμού στην Ευρώπη, όπως και με το παρασκήνιο στους κόλπους του ΔΝΤ, που φυσικά δεν περιορίζεται στις αναφερόμενες διαφωνίες Λαγκάρντ-Τόμσεν, αλλά και στις ιδεολογικές διαμάχες μέσα στο Ταμείο.
Ο Jonathan D. Ostrý, αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος έρευνας του ΔΝΤ, σε πρόσφατο άρθρο που συνέταξε μαζί με συνεργάτες του, ξανακτυπά το καμπανάκι ασκώντας κρτική για τις αστοχίες και την φύση των επιλογών του νεο-φιλελευθερισμού. Ένα άρθρο που μοιάζει σαν συνέχεια ενός άλλου άρθρου, που είχε γράψει το 2011, με τίτλο «Ανισότητα και μη βιώσιμη Ανάπτυξη: οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος;».
Ο Ostrý στο τελευταίο του άρθρο, τονίζει ότι οι πολιτικές λιτότητας όχι μόνο παράγουν σημαντικό κοινωνικό κόστος στους τομείς της προσφοράς, αλλά ότι επιπλέον μπορούν να βλάψουν τη ζήτηση και έτσι να επιδεινώσουν την απασχόληση και την ανεργία. Στην πράξη, τα αποτελέσματα της δημοσιονομικής εξυγίανσης που ακολουθεί το ΔΝΤ, οδήγησαν σε αύξηση της ανεργίας κατά 0.6 τοις εκατό για κάθε εκατοστιαία μονάδα δημοσιονομικής προσαρμογής του ΑΕΠ και σε αύξηση κατά 1.5 τοις εκατό στον δείκτη Gini, μέτρο της ανισότητας, μέσα σε διάστημα πέντε ετών. Η χώρα μας αποτελεί αδιάψευστη μαρτυρία αυτής της αλήθειας.
Για τον Ostrý και άλλες ανάλογες φωνές μέσα στο ΔΝΤ, ειδικά μετά τις εμπειρίες των τελευταίων ετών, «υπάρχουν πλέον ισχυρά στοιχεία ότι η ανισότητα μπορεί να μειώσει σημαντικά τόσο το επίπεδο, όσο και την διάρκεια της ανάπτυξης».
‘Ετσι, αυτή η τεκμηρίωση της οικονομικής ζημίας που προκαλεί η ανισότητα οδηγεί στην ανάγκη πολιτικών που να είναι ανοικτές στην αναδιανομή εισοδήματος περισσότερο από αυτές που ίσχυαν μέχρι τώρα. Αλλά και οι στρατηγικές της δημοσιονομικής εξυγίανσης θα πρέπει να σχεδάζονται έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνται οι αρνητικές επιπτώσεις στις κοινωνικές ομάδες χαμηλού εισοδήματος.
Ο Ostrý συμφωνεί με την άποψη του Olivier Blanchard ότι «αυτό που χρειάζεται σήμερα σε πολλές προηγμένες οικονομίες είναι μια αξιόπιστη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική εξυγίανση και όχι μια δημοσιονομική θηλιά» και καταλήγει ότι «οι τόσο οι πολιτικοί, όσο και οι Θεσμοί, όπως το ΔΝΤ, που τους συμβουλεύουν, θα πρέπει να καθοδηγούνται όχι από την πίστη, αλλά από την τεκμηριωμένη μαρτυρία πολιτικών που έχουν πράγματι αποδώσει καρπούς»
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι το φάσμα της αμφισβήτησης των στερεοτύπων του ασύδοτου καπιταλισμού απλώνεται πέρα από τα εύλογα όρια της κοινωνικής βάσης. Μπορεί αυτά τα μηνύματα να μην καθορίζουν ακόμη πολιτικές εξελίξεις και ανακατατάξεις στην χώρα μας, αλλά αυτό είναι καθαρά θέμα χρόνου.
Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ακόμη εγκλωβισμένος και απομονωμένος πολιτικά στις επιλογές που έκανε τον περασμένο Ιούλιο και προς το παρόν δεν δείχνει ικανός να αξιοποιήσει νέα δεδομένα. Επίσης πολλά του στελέχη αποκαλύπτουν με όλο και πιο συχνές και δυσάρεστες εκπλήξεις την ιδεολογική και διαχειριστική τους ανεπάρκεια, όπως και άφθονα νεο-λαμογιακά αντανακλαστικά. Και στη γωνία, η κοινωνία χαμένη στην μετάφραση του οικονομικού σοκ, κάθε μέρα απειλείται και υποβάλλεται σε νέες μεγαλύτερες στερήσεις.
Άμεσα ορατή εναλλακτική δεν υπάρχει, πέρα από την αναπόφευκτη κοινωνική σύγκρουση, που θα επηρεαστεί από τα τεκταινόμενα στην υπόλοιπη Ευρώπη. Και από αυτή την σύγκρουση θα προκύψουν και οι νέοι ηγέτες.
Το eurogroup της 24ης Μαίου δεν ήταν παρά μια μάταιη προσπάθεια άλματος πάνω από την αναταραχή ή έστω ένα όσο το δυνατόν πιο αλώβητο πέρασμα μέσα από αυτήν. Λες και από τις 25 Μαίου δεν υπήρχε πια καμιά ανησυχία: «Hakuna matata» στα Σουαχίλι. Όταν σε αντίθεση με το win-win του Μοσκοβισί, κάτι άλλο πλέον δυνατό από το lose-lose δεν υπάρχει. Και φυσικά, όταν κανείς δεν θέλει να χάσει.
Φωτό: Από τη συλλογή «Hakuna matata» του Thomas Subtil
Δ. Τρικεριώτης , Twitter: @BlogGnathion
