Χρησιμοποιώ τον όρο «υπαρκτός» για τον ΣΥΡΙΖΑ, που χρησιμοποίησε η πλειοψηφία του ΚΣ της Νεολαίας του στο κείμενο αποχώρησης, γιατί μπορεί να περιγράψει καλύτερα αυτό που συμβαίνει: την ιδεολογική υπαναχώρηση, αλλά και την επαναφορά του ΣΥΡΙΖΑ στο αριστερό του προφίλ, με άλλο όνομα, αυτό της Λαϊκής Ενότητας, αλλά με τα ίδια ποσοστά, 4%-5%, με τα οποία ξεκινούσε την άνοδο προς την εξουσία στις εκλογές του 2009.
Με τη βασική διαφορά ότι η Λαϊκή Ενότητα, που φιλοδοξεί να διατηρήσει το αριστερό προφίλ του ΣΥΡΙΖΑ, εξαρχής διευκρίνησε το περιεχόμενο της εναλλακτικής που δεν ξεκαθάριζε ο «όλος» ΣΥΡΙΖΑ, από το Καστελλόριζο μέχρι και την ψήφιση του τρίτου μνημονίου, δηλαδή την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα και την έξοδο από την ευρωζώνη.
Και αυτή εντέλει είναι η πρόταση της αριστεράς στην Ελλάδα, που υποστηρίζεται σήμερα από την αριστερή συνέχεια του ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ.
Αυτή η θέση, το 2012, συγκέντρωσε μόνο τα ποσοστά του ΚΚΕ και της ΧΑ και κυμάνθηκε κάτω από το 15%, ενώ στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου, αναμένεται να συγκεντρώσει 20%-25% και ενδεχομένως περισσότερο εφόσον επαληθευτούν ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως εκείνα της έρευνας του ΠΑΜΑΚ, σύμφωνα με τα οποία ένα ποσοστό 39,5% δείχνει να αποστασιοποιείται από το «πάσει θυσία» ευρώ.
Επιπλέον, η γέννηση του «υπαρκτού» ΣΥΡΙΖΑ, τα ξημερώματα της 13ης Ιουλίου, ως ένα βίαιο συμβάν προγραμματικής και ιδεολογικής ασυνέχειάς του, τερμάτισε και την αδιέξοδη αντίθεση μνημόνιο-αντιμνημόνιο, δίνοντας όνομα στην εναλλακτική: επιστροφή στο εθνικό νόμισμα.
Και έτσι, ο προεκλογικός λόγος του κ. Τσίπρα απόμεινε κενός ή έγινε σπασμωδικός, αβάσιμος και αναξιόπιστος. Όπως το να ζητά ισχυρή εντολή για να μην παλινορθωθεί η διαπλοκή, η διαφθορά και η ολιγαρχία όταν, επί επτά μήνες, όχι μόνο δεν τις ξερίζωσε, αλλά ούτε καν τις ακούμπησε. Αντίθετα, μάλλον ακούμπησε εκείνος πάνω σε αυτές.
Ο «υπαρκτός» ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει χαμένος στην μετάφραση του όποιου αύριο και της όποιας σταθερότητας, ασφάλειας και κοινωνικής δικαιοσύνης θα ήθελε να επαγγέλεται, αλλά πια δεν μπορεί.
Σε κάθε του προεκλογική λέξη ελλοχεύουν οι κραυγαλέες παλινωδίες σε θέσεις και συμπεριφορές, η σωρεία παλαιοκομματικών διορισμών μέχρι την τελευταία στιγμή, οι απροκάλυπτες διαβεβαιώσεις ότι αν γίνει κυβέρνηση αυτή θα είναι μια ακόμη κυβέρνηση υπέρ των συμφερόντων των υπαλλήλων του δημοσίου.
Η ψήφος, λοιπόν, υπέρ του γνωστού αυτού πια ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι παρά μια ψήφος κατά της επίσης γνωστής ΝΔ. Ένα κάλεσμα του στυλ «ψηφίστε ΣΥΡΙΖΑ, για να μην βγεί ΝΔ»!
Δεν είναι ψήφος πολιτική, που σταθμίζει διαφορετικές επιλογές και κατευθύνσεις. Και οι δύο έχουν κοινή επιλογή: να εφαρμόσουν πιστά αυτά που ψήφισαν μαζί και αν δεν τα εφαρμόσουν, το σχέδιο Σόιμπλε καραδοκεί για επιστροφή στην δραχμή.
Αυτή η ιδιότυπη «απολιτικοποίηση» που αναζητεί πολιτικές διαφορές εκεί που στην ουσία στην υπάρχουν – και αυτό θα φανεί και στα debates – είναι ένα από τα πολλά σημάδια του τέλους της μεταπολίτευσης, που οι υπόλογοι πολιτικοί πασχίζουν να προσπεράσουν ανώδυνα μακριά από «Κενταύρους», «Υποβρύχια» και «Εθνικές Προδοσίες».
Αυτή η ισοπεδωτική «απολιτικοποίηση» του πολιτικού παιχνιδιού και της αντιπαράθεσης αποτυπώνεται γλαφυρά στην στιχομυθία Μεϊμαράκη-Τσίπρα περί «αυτοφωράκια». Το να συνεννοούνται και να αποδέχονται την επικοινωνία στην γλώσσα της νύκτας, οι πολιτικοί αρχηγοί των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της χώρας, είναι κάτι που λέει πολλά για αυτούς τους ίδιους, το πολιτικό σύστημα, αλλά και τους πολίτες.
Και τελικά σε αυτό το πλαίσιο πολιτικής πώς ορίζεται πολιτικά, το μόρφωμα του «εναπομένοντος ΣΥΡΙΖΑ» του κ. Τσίπρα;
Ή πώς να ορίσουμε πολιτικά έναν χώρο που τον απαξιώνει από τα αριστερά η νεολαία του, κατεβάζει υποψήφιους που οι περισσότεροι από τους μισούς προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, και το πιο βασικό δεν έχει κανέναν πειστικό πολιτικό λόγο να μην συγκυβερνήσει με την δεξιά, όταν μαζί της έκλεισε την 5η αξιολόγηση του δεύτερου Μνημονίου και πέρασε το τρίτο;
Η βασική ιδέα είναι ότι θα μπορούσε να οριστεί ως μία συνιστώσα του κεντρώου πολιτικού χώρου, έστω και αν ακόμη δεν έχει διαμορφώσει σαφείς θέσεις για μια τέτοια κατάταξη. Ο ΣΥΡΙΖΑ του κ .Τσίπρα κάνει τα πρώτα επίσημα βήματα και διεκδικεί την ηγεμονία σε έναν χώρο, που από τις εκλογές του 2009 μέχρι σήμερα έχει υποστεί έντονες μεταβολές και μετακινήσεις.
Η ΝΔ δείχνει δημοσκοπικά ότι θα κινηθεί λίγο κάτω από το ποσοστό των εκλογών του 2009 (33,4%). Η Λαϊκή Ενότητα δείχνει ότι θα κινηθεί κοντά στο ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ του 2009 (4,6%). Επίσης το ΚΚΕ δείχνει ότι θα κινηθεί σε ανάλογα επίπεδα με τότε (6,5-7,5%), ενώ η ακροδεξιά, που τότε εξέφραζαν ΛΑΟΣ και ΧΑ(5,6% και 0,3% αντίστοιχα), δείχνει ότι στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου θα φτάσει ως ΧΑ σε υψηλότερα επίπεδα κατά 1 ή 2 ποσοστιαίες μονάδες.
Παρά τις παραπάνω μικρές αυξομειώσεις οι χώροι της δεξιάς, της αριστεράς και της ακροδεξιάς, που θα προκύψουν από την κάλπη σε δύο εβδομάδες, παρουσιάζονται ποσοστιαία αναλογικοί με τους αντίστοιχους χώρους των εκλογών του 2009.
Το 2009, ανάμεσα στις παραπάνω πολιτικές δυνάμεις, υπήρχε ένα ΠΑΣΟΚ του 43,9%, που μονοπωλούσε τον χώρο του Κέντρου, ως η λεγόμενη «κεντροαριστερά» του. Μέχρι τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 οι «δρόμοι της φωτιάς» των μνημονίων εξάχνωσαν και καθήλωσαν το ΠΑΣΟΚ στο 5%, αλλά απελευθέρωσαν μεγάλες δυνάμεις κεντρώων ψηφοφόρων, που αναζήτησαν πολιτική έκφραση μέσα από υπάρχοντα ή νέα πολιτικά σχήματα και κυρίως από τον ΣΥΡΙΖΑ, την ΔΗΜΑΡ και το ΠΟΤΑΜΙ.
Είναι πράγματι εντυπωσιακό ότι αυτός ο κατακερματισμός του Κέντρου, δείχνει τώρα να αντιστρέφεται προς μια πιο ενιαία πολιτική οντότητα με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά μετά την στροφή του κ.Τσίπρα. Αν αθροίσουμε τα αναμενόμενα ποσοστά σε ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και ΠΟΤΑΜΙ μπορεί και να ξεπεράσουμε τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ το 2009.
Το ΠΟΤΑΜΙ δημιουργήθηκε πολιτικά σαν ανάχωμα απέναντι σε έναν αριστερό, εχθρό του κατεστημένου και ανατρεπτικό ΣΥΡΙΖΑ, που σήμερα σαν τέτοιος δεν υπάρχει. Το ΠΟΤΑΜΙ δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης απέναντι στον σημερινό Τσίπρα. Αντίθετα συναντιέται μαζί του ως «συνιστώσα» ενός ίδιου χώρου. Βέβαια η απολιτική του φλυαρία δεν θα αντισταθμίσει μια παρουσία «χωρίς αιτία» και η κάμψη του θα είναι αισθητή.
Συμπέρασμα
Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η βίαιη ασυνέχεια που επέβαλλε η στροφή του κ. Τσίπρα στην πολιτική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ από την μια δημιούργησε την αριστερή του συνέχεια, μέσω της «Λαϊκής Ενότητας» και από την άλλη έβαλε πάλι το «Κέντρο» στο πολιτικό παιχνίδι.
Ένα «Κέντρο», βέβαια, αδιαμόρφωτο και ανομοιογενές, που δεν θα μπορεί να αναπλαστεί και να ανασυγκροτηθεί με συμβατικά ιδεολογικά εργαλεία, αλλά μόνο με πρακτικά, βιώσιμα και κοινωνικά αποδεκτά βήματα πολιτικής, που θα είναι ανένδοτα στην πελατοκρατία, την διαπλοκή και την διαφθορά.
Η παραγωγική ανασύνθεση της μεσαίας τάξης δεν μπορεί να γίνει με όρους πελατειακού κράτους, είτε αυτό έχει κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε την ΝΔ. Σε κάθε περίπτωση, μιλάμε για την επείγουσα ανάγκη ενός «ριζοσπαστικού κέντρου». Όσο αυτό δεν δημιουργείται ή δεν μπορεί να στεριώσει, τόσο θα ανακυκλώνεται η δεξιά στην εξουσία.
Όχι διότι επιλέγεται σαν κάτι το διαφορετικό, αλλά διότι αυτή είναι ο «ορίτζιναλ» εκφραστής του μονόδρομου της λιτότητας και της πελατοκρατίας, γνήσιος εγγυητής της ασφάλειας που μπορεί να νιώθει ένας σύγχρονος σκλάβος και της πολιτικής τέχνης να μπορεί να τον κάνει να αποδέχεται την μοίρα του, ακόμα και σαν δική του ευθύνη και κυρίως να μην αντιστέκεται. Μια υποταγή που ο Έλληνας πολίτης σήμερα δείχνει να επιλέγει, ειδικά μετά την απομυθοποίηση των «ιμιτασιόν» εκφραστών μιας ίδιας στην ουσία πολιτικής συμπεριφοράς.
Επίλογος
Οι πολιτικές εξελίξεις μας γυρνούν σήμερα στην δυναμική της περιόδου 2009-2012. Είμαστε από κάθε άποψη ταλαιπωρημένοι, αλλά και πιο ώριμοι για να μην κάνουμε σαν πολίτες και πολιτικοί τα ίδια λάθη.
Η πρώτη περίοδος της μετα-μεταπολίτευσης που διανύουμε είναι σε μεγάλο βαθμό αχαρτογράφητη, αλλά μετά τις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου θα αρχίσουν αναγκαστικά να μπαίνουν τα όρια και τα θεμέλια για τα νέα σχέδια της Πόλεως – με την έννοια που έδινε ο Αριστοτέλης στο «Πόλις».
Έχοντας σαν αρχή ότι οι πελατειακές μέθοδοι δεν οδηγούν λιγότερο στην δραχμή από όσο οι μέθοδοι της λιτότητας.
Δ. Τρικεριώτης, Twitter: @BlogGnathion
